Soms vertellen foto’s een heel verhaal. Daar is dit verhaal een voorbeeld van. Nog interessanter: hoe ontstaat dit magistrale en mysterieuze dier?

Mark Bentum van Team Tom-Cat.nl vangt een enorme Goudmeerval

De droom van veel vissers en meervalvissers. Een Goudmeerval vangen. En dan ook nog eens van dit formaat. Mark Bentum doet het! Kijk naar de lach – dit is een lot uit de loterij.

Mark Bentum is een stille legende. Een stille legende met een enorme hoeveelheid kennis over het meerval vissen (maar ook een kennisbaak voor het karpervissen en snoeken). Soms zie je zulke bizarre vangsten voorbij komen. Grote kans dat hij dan weer een nieuwe methode heeft ontwikkeld. Bovenal een gouden kerel. Als Tom-Cat.nl zijn we onwijs blij met hem om te kunnen sparren, zo wordt alles beter!

Een goudmeerval of albino meerval, wat is dat? En welke varianten zijn er nu écht?

Een goudmeerval is een meerval die goud is van kleur. Deze gouden of witte kleur is vaak ontstaan door een genetische mutatie in de genen die de melanine en melanocyten regelen. Een goudmeerval wordt dan ook wel vaak een ”Albino meerval” genoemd. Door de jaren heen zijn er veel verschillende wetenschappelijke definities van albino gebruikt. Is het terecht dat elke wit gekleurde of goud gekleurde meerval de titel ”Albino” krijgt? Hoe zit dit nu echt?

Daarvoor is het belangrijk de definities te begrijpen:

Albinisme: Aangeboren of gedeeltelijk ontbreken van het pigment genaamd melanine bij mensen, dieren of planten. Dit resulteert in een gedeeltelijk witte of geheel witte huid, veren, schubben en vaak rode ogen. Deze rode ogen ontstaan door het gebrek aan pigment in de iris. Albinisme is een beperking in het aanmaken van melanine – de productie van melanocyten kan wel doorgaan / is aanwezig. Daardoor zie je dus ook dat een albino vaak niet wit is, maar juist goudkleurig. Daarom dus ook: Goudmeerval.

Leucisme: Een afwijking bij mensen en dieren met verminderde pigmentatie. Het lijkt dus op albinisme maar er is sprake van ”verminderde” aanmaak van huidpigment voor alle huidtypes en beperkt zich daarmee niet tot alleen melanine. Leucisme komt dan ook van het griekse λευκὀς’ (leukós) wat dus letterlijk: ”WIT” betekent. De meerval kan dus op sommige plekken wél normaal gekleurd zijn. Bij het Leucisme zie je dus ook vaak het wit afgewisseld met normale kleur. Wat ook wel het Piebald effect wordt genoemd. Bij meerval dus écht witte vlekken gecombineerd met ”normale” delen huid.

Een ander groot verschil tussen albinisme en leucisme is de kleuring van de ogen. Door het gebrek aan melanineproductie in zowel het retinaal gepigmenteerd epitheel (RPE) als de iris, hebben albino’s meestal rode ogen doordat de bloedvaten  onderliggend aan het oog zichtbaar zijn. De meeste leucistische dieren hebben daarentegen normaal gekleurde ogen. Dit komt doordat de melanocyten van het RPE niet afkomstig zijn van de neurale lijst, maar een uitsteeksel van de neurale buis de oogkas vormt, die op zijn beurt het netvlies vormt. Aangezien deze cellen van een onafhankelijke ontwikkelingsoorsprong zijn, worden zij gewoonlijk niet aangetast door de genetische oorzaak van leucisme”.

Wanneer een meerval dus volledig licht gekleurd of goudachtig gekleurd is én rode ogen heeft, dan kun je met zekerheid zeggen dat het een albino is. Wanneer een meerval géén rode ogen heeft, wél wit is – kan dit een meerval zijn met Leucisme. Is een meerval wit mét normaal gekleurde plekken op de huid? Dan is er ook sprake van een leucistische meerval. Een veel gebruikte benaming voor een leucistische meerval is tegenwoordig: Mandarijn – meerval. Of Mandaring Catfish.

Belangrijk bij Albino meervallen:

Doordat ze géén melanine hebben is de weerstand tegen zonlicht minimaal. Deze melanine zou moeten beschermen tegen UV en dus aantasting van het DNA. Zorg dat deze vissen ZSM terug de diepte in kunnen duiken! De mandarijn meervallen kunnen wat beter tegen zonlicht. Wát beter betekent niet: goed. Dus ook hiervoor geldt: Snel een foto voor in het plakboek en terugzetten!

Hoe ontstaat albinisme of leucisme en dus een meerval met verminderd pigment?

Dus of je het nu een goudmeerval of albino meerval noemt maakt ook niet veel uit. Het is toch echt hetzelfde wat we bedoelen. Het komt door dezelfde ”afwijking”! Noem je het een Mandarijn Meerval of Mandarin Catfish, dan hebben we het over wat anders. Een meerval met Leucisme. Of Leucistische meerval.

Maar hoe ontstaat dit nu precies?

Albinisme heeft als oorzaak een reeks aan genetische afwijkingen die resulteren in een verminderde melanineproductie. In wetenschappelijke onderzoeken hebben ze bij meervallen met een GWAS analyse het albino fenotype in kaart te brengen in het Hermansky-Pudlak Sydroom 4 (HPS4) gen, waarvan al bekend was dat dit gen betrokken is bij het melano-some-biosynthese. Middels sequencing analyses werd duidelijk dat in alle geanalyseerde albino meervallen het 99-bp ontbrak op de intron 2 en exon 3 kruising. Hierdoor werd het gehele exon 3 overgeslagen. Hierdoor is het HPS4 gen vastgesteld als kandidaat gen voor het ontstaan van albinisme!

Hier vind je de verwijzing naar het gehele onderzoek: researchgate.net.

Waarom is een Albino meerval of goudmeerval zeldzaam?

Allereerst is de kans op een genetische afwijking al een stuk kleiner. Het is een ”afwijking”, wat ons een prachtige sportvis oplevert. Deze afwijking lijkt vervolgens meer moeite te hebben om te spawnen. In eerdere onderzoeken bij vissoorten lijkt het langer te duren voordat ze spawnen. Hoe langer het duurt, hoe groter de kans op sterfte van de eitjes is. Vervolgens zijn de albino’s bij geboorte ook nog eens meer opvallend van kleur dan soortgenoten zonder genetische afwijking. Ze zijn makkelijker zichtbaar. Perfect voor grotere roofdieren dus. Waardoor ook velen zullen sneuvelen. Hierdoor zie je al dat het als Albino een lastige start is. In het dierenrijk wat we kennen heeft een dier met een afwijking het altijd lastiger dan ”normale” soortgenoten.

Interessant weetje: De agressiviteit van meervallen heeft veel te maken met kleur en omgeving! Albino’s zijn vaak wat agressiever!

Kortom: Vang je een albino? Maak een foto voor in je fotoboek. Maar wees vooral snel. Je hebt iets zeldzaams in handen! En meteen weer terugzetten. Vangstplaats lekker voor jezelf houden!

Alles lezen over de meerval doe je hier!

Tight lines – Team Tom-Cat.nl